Alin ang hindi itinuturo sa silid ng mga batang mag-aaral? Inaasahang tulad ng isang ama sa kinagabihan, bukas at may toothpick ang kanyang mata kahit dama ang kaantukan habang nakikipaglaro sa kanyang tatlong taong gulang na anak at nakikipagpasahan ng bola sabay bilang ng isa, dalawa, tatlo. Bukas ang diwa ng laybraryan, 24/7, upang mapagsilbihan ang balana at makatuklas ng mga kaisipan at pamamaraan upang handugan ang lahat ng sorpresa salik ang serbisyo at koleksyon ng kanyang laybrari o aklatan.
Kaylaki ng magagawa ng mga kawani ng laybrari gamit ang IL campaign sa lumalalang extrajudicial killings o enforced disappearances sa bansa. Nararapat na nakakintal sa kanilang isipan na sa araw-araw, ayon sa pag-aaral: one Filipino falls victim to extrajudicial execution everyday (Simbulan, 2006). At sapagkat may mga materyales na natatanggap o mga tagapagsalitang maiimbitahan, bigyan ng panahon ang isang forum o diskusyon, pormal man o hindi ang pagkakaayos, na nakatuon sa kinakailangang pag-iingat at kamalayan patungkol dito. Manawagan sa mga grupo ng mag-aaral na masugid dumadako ng laybrari at bigyan sila ng kanya-kanyang pagkakataon na mapagyaman ang sarili di lamang bilang mga taga-organisa kundi bilang confederates ng mga mithiin ng laybrari. Maari rin namang magsimula sa paisa-isang mag-aaral at magkapalagayan ng loob patungkol sa mga desaparecido sa Pilipinas at ibayong dagat man. Mula sa personal na pag-eebanghelyo sa isang tagapakinig na mag-aaral, sanayin ito at hikayatin sa mas pro-aktibong aktibidad sangkot ang isa pang kapwa mag-aaral.
Bilang panimula, magkaroon ng kopya ng Reclaiming Stolen Lives, Healing Wounds, Mending Scars at CD. Libre ang mga ito gawa ng AFAD or Asian federation Against Involuntary Disappearances. Palawakin ang pundasyon sa mga datos ng kasaysayan, estadistika ng FIND (Families of Victims of Involuntary Disappearnce) o ng KARAPATAN, basahin ang mainit-init pang isinulat ni Francis Isaac na The Long Road to Justice: Enforced Disappearances in the Philippines at ilabas o ipahanap at kolektahin sa mga miyembro ang mga natatagong clippings mula 1971 hanggang sa kasalukuyang taon at magkaroon ng portfolio na isinasaalang-alang ang apat na mahahalagang proseso – koleksyon, organisasyon, refleksyon, at presentasyon (Wyatt III and Looper, 2004).
Ang maapoy at mabungang pagsasanggunian sa isa’t-isa ng laybraryan at mga piling indibiduwal ay tagpuan para sa magkabilang panig upang maisakatauhan ng malaya at otentiko ang dinanas, dinaranas at dadanasin pa ng mga biktima ng extrajudicial killings o enforced disappearances sa ibabaw ng kalupaan tungo sa mas malawak na pagkaunawa sa usaping kalupitan ng ilan.
Pakatatandaan na ito ay maaring gawin kahit ilan lamang ang kasapi sa grupo ngunit mas mainam kung 2 hanggang sampu ang makukuhang interesadong mag-aaral, pribado man o pampubliko. Ang mga mag-aaral angkin ang napakayamang karanasan mula sa kanilang laybraryan ay mababanaagan ng tatlong mga susi - kolaborasyon, liderato at teknolohiya - ng kanilang mga tagumpay gamit ang mga desaparacido bilang backdrop ng pagkatuto.
Friday, March 13, 2009
Thursday, March 12, 2009
Ikasampung Bahagi ng Ikalawang Serye (II: 10, 2009 Oktubre)
Isang malaking e- board bilang durungawan at espesyalista ang nagsisilbing greeter sa bulwagan ng laybrari sa pamantasan tampok ang mga kuwento hango mula sa Growing in Courage: Stories for Young Readers ni Pamela Pollack, libreng babasahin na pinamamahagi ng Thomas Jefferson Information Center (TJIC) ng United States Embassy sa Roxas Boulevard, Maynila sa pangunguna ng kanilang Direktora na si Bb. Reyza Alenzuela.
Makulay at tila may buhay ang elektronikong durungawan at inilalantad nito ang mga biswal na teknolohiya, bilis ng takbo, eksena at tugon sa tanong na may kaugnayan sa labing-isang natatanging salaysay ng mga mahahalagang karanasan ng mga bata. Halimbawa, may kakatawang animasyon o gumagalaw na larawan ang batang negro na si Bud at ipinapakita nito ang napakatulin niyang pagtakbo hawak ang red pop, mustard sandwich at mansanas habang nanlilisik at duguan ang pangil ni Mr. Lewis. Programa ito ng mga laybraryan upang maakit ang sinuman at magtanong ng iba pang detalye sa kawani ng laybrari na nakatalaga upang pukawin ang taglay na S.H.E. ng Bud, Not Buddy ni Christopher Paul Curtis at sa banding huli ay makatamo ng puntos sa aspeto ng Information Literacy.
Ginaganyak ang lahat na iklik ang aykon o Avatar ng isang batang nakatrahe do boda na tila umaawit ng pagkadismaya sa bawat manliligaw na di niya gusto. Matutuklasan na iisa ang mukha nito at ito ay si Lord Murgaw o Shaggy Beard – ang lalaking di niya pangarap makapiling habambuhay. Ang kakaibang iyak na maririnig at kahabaghabag na itsura ni Catherine sa durungawan ay sapat na upang maakit ang tatlo o apat na mambabasa upang dumako sa opisina ng isang laybraryan at alamin ang paghihinagpis ng bata sa Catherine, Called Birdy ni Karen Cushman.
Gamit ang teknolohiyang hatid ng electronic white board, isang pampanitikang hypermedia ang itinatanghal upang maging daluyan at tulay ng pakikipagtalakayan ng mga kawani sa mga interesadong kliyente ng laybrari. Isa-isa at ipakikilala ng laybraryan sa tulong ng kanyang laptop ang apat na miyembro ng The Souls mula sa The View from Saturday ni E.L. Konigsburg at kung paano ang bawat isa nasangkot sa di inaasahang kaguluhan habang ipinapalabas sa entablado ang Annie.
Maasahan na ang laybraryan ay may handang mga larawan ng mga tauhan mula sa labing-isa at aanyayahan ang mambabasa na hulaan at markahan ng tamang emosyon upang magamit ito sa pagpapanatili ng kawilihan sa pakikinig at pakikipagtalastasan patungkol kina Eldora at Lucia, Tree-ear, ang magkakaibigang Nadia, Ethan, Julian, at Noah, Catherine at Aelis, Ned at Bud, Shabanu at Phulan, Jack at Tomi, Nhamo, at ang mag-anak na Jolly, Jilly at Jeremy.
Ilan sa mga maaring pampagising ng imahinasyon para sa interesadong mag-aaral gamit ang sining ng pagtatanong:
Paano mo haharapin ang pagpapasiya ng iyong mga magulang patungkol sa iyong nalalapit na kasal?
Nararapat ba na ang mga magulang ang pumili ng makakasama sa buhay ng kanilang mga anak?
Anu-ano ang mga paghihinagpis at pangarap mayroon ang isang bata na ulila na sa kanyang mga magulang? inabandona ng mga magulang?
Mas higit ba ang benepisyong dulot ng digmaan sa sangkatauhan noong 1945?
Handa na ba ang labingpitong gulang na babae o lalaki sa pagpapamilya?
Sa anong sitwasyon ng iyong buhay mailalarawan ang iyong labis na pagpupunyagi?
Ang mga payak at minsanang pagkakataon at pagtatagpong ito ng magkabilang panig – laybraryan at kostumer – ay simula ng kauhawan sa isa’t-isa na masundan muli ang naganap ng panimulang gawain o programang durungawan iniladlad ng e-white board.
Makulay at tila may buhay ang elektronikong durungawan at inilalantad nito ang mga biswal na teknolohiya, bilis ng takbo, eksena at tugon sa tanong na may kaugnayan sa labing-isang natatanging salaysay ng mga mahahalagang karanasan ng mga bata. Halimbawa, may kakatawang animasyon o gumagalaw na larawan ang batang negro na si Bud at ipinapakita nito ang napakatulin niyang pagtakbo hawak ang red pop, mustard sandwich at mansanas habang nanlilisik at duguan ang pangil ni Mr. Lewis. Programa ito ng mga laybraryan upang maakit ang sinuman at magtanong ng iba pang detalye sa kawani ng laybrari na nakatalaga upang pukawin ang taglay na S.H.E. ng Bud, Not Buddy ni Christopher Paul Curtis at sa banding huli ay makatamo ng puntos sa aspeto ng Information Literacy.
Ginaganyak ang lahat na iklik ang aykon o Avatar ng isang batang nakatrahe do boda na tila umaawit ng pagkadismaya sa bawat manliligaw na di niya gusto. Matutuklasan na iisa ang mukha nito at ito ay si Lord Murgaw o Shaggy Beard – ang lalaking di niya pangarap makapiling habambuhay. Ang kakaibang iyak na maririnig at kahabaghabag na itsura ni Catherine sa durungawan ay sapat na upang maakit ang tatlo o apat na mambabasa upang dumako sa opisina ng isang laybraryan at alamin ang paghihinagpis ng bata sa Catherine, Called Birdy ni Karen Cushman.
Gamit ang teknolohiyang hatid ng electronic white board, isang pampanitikang hypermedia ang itinatanghal upang maging daluyan at tulay ng pakikipagtalakayan ng mga kawani sa mga interesadong kliyente ng laybrari. Isa-isa at ipakikilala ng laybraryan sa tulong ng kanyang laptop ang apat na miyembro ng The Souls mula sa The View from Saturday ni E.L. Konigsburg at kung paano ang bawat isa nasangkot sa di inaasahang kaguluhan habang ipinapalabas sa entablado ang Annie.
Maasahan na ang laybraryan ay may handang mga larawan ng mga tauhan mula sa labing-isa at aanyayahan ang mambabasa na hulaan at markahan ng tamang emosyon upang magamit ito sa pagpapanatili ng kawilihan sa pakikinig at pakikipagtalastasan patungkol kina Eldora at Lucia, Tree-ear, ang magkakaibigang Nadia, Ethan, Julian, at Noah, Catherine at Aelis, Ned at Bud, Shabanu at Phulan, Jack at Tomi, Nhamo, at ang mag-anak na Jolly, Jilly at Jeremy.
Ilan sa mga maaring pampagising ng imahinasyon para sa interesadong mag-aaral gamit ang sining ng pagtatanong:
Paano mo haharapin ang pagpapasiya ng iyong mga magulang patungkol sa iyong nalalapit na kasal?
Nararapat ba na ang mga magulang ang pumili ng makakasama sa buhay ng kanilang mga anak?
Anu-ano ang mga paghihinagpis at pangarap mayroon ang isang bata na ulila na sa kanyang mga magulang? inabandona ng mga magulang?
Mas higit ba ang benepisyong dulot ng digmaan sa sangkatauhan noong 1945?
Handa na ba ang labingpitong gulang na babae o lalaki sa pagpapamilya?
Sa anong sitwasyon ng iyong buhay mailalarawan ang iyong labis na pagpupunyagi?
Ang mga payak at minsanang pagkakataon at pagtatagpong ito ng magkabilang panig – laybraryan at kostumer – ay simula ng kauhawan sa isa’t-isa na masundan muli ang naganap ng panimulang gawain o programang durungawan iniladlad ng e-white board.
Ikasiyam na Bahagi ng Ikalawang Serye (II: 9, 2009 Setyembre)
Basahin ang Growing in Courage: Stories for Young Readers ni Pamela Pollack, libreng babasahin na pinamamahagi ng Thomas Jefferson Information Center (TJIC) ng United States Embassy sa Roxas Boulevard, Maynila sa pangunguna ng kanilang Direktora na si Bb. Reyza Alenzuela.
Isang kakatwang pangyayari sa buhay ng isang negrong bata ang hango mula sa Bud, Not Buddy ni Christopher Paul Curtis. Isang ulila ang sampung-taong bata na si Bud at ang kanyang nais lamang ay tahakin at makarating sa Grand Rapids upang subukang hanapin ang kanyang sikat na ama – Herman E. Calloway. Nakakaaliw ang mga tagpo lalo na ng makaharap ni Bud-not-Buddy si Mr. Lewis na sa sapantaha ng bata ay isang bampira. Ang payak na pagkukuwento ng Kabanata 10 ay maaaring isang paraan upang labanan ang kalumbayang dala ng Great Depression sa Amerika noong 1936 sa pamamagitan ng literatura sangkap ang mga bata.
Kinakailangang maging matalas sa pag-iisip o clever si Eldora ng Letters from the Corrugated Castle ni Joan W. Blos sa pag-aaruga kay Lucia, tulad niya sa nakaraan, batang nakakaramdam ng pagkaabandona ng kanyang ina – pagkabalikuko ng mga buhay. Nagawa niya ito ng mahusay at ikinukuwento ito ni Eldora sa kanyang pinsan na si Sallie sa pagsusulatan. Ikatutuwa at kakaiba ang mararamdaman ng mga mambabasa sa Eldora’s Story na isinalaysay mismo ng pangunahing tauhan. Mainam na ulit-uliting basahin bago ilagak ang atensiyon sa pangalawang sulat kay Sallie at ihanda ang sarili bilang saksi sa unti-unting paghilom ng sugat ng isang munting bata pagkatapos ng sampung taon.
Mabigat basahin ang mga kabanata 25 at 26 ng Code Talker: A Novel About the Navajo Marines of World War II ni Joseph Bruchac at di mailalarawan sa kasimplehan ng mga salita ang mga hirap na dinanas ng hukbong pangdagat dulot ng pandaigdigang digmaan lalo na kung mga bata ang mga tagapakinig. Maihahalintulad ito sa ilang bahagi ng nobela ni Mitch Albom ang The Five People You Meet in Heaven na kung saan inilahad dito sa tulong ng pangunahing persona na si Eddie ang dehumanization ng mga tauhan. Ayon sa mga Navajo: War injures the spirit at pinatunayan ito ng dalawang nobelang nabanggit. Sa isang banda, naging isang karangalan para kay Ned at sa iba pang kasama sa grupo na ang wikang Navajo ng kanilang tribo ang nagsilbing bibig at salita upang maisakatuparan, maisalba at magwagi ang hukbong sumalakay laban sa mga hapones sa Iwo Jima, paakyat ng Suribachi.
Wala namang pagpipilian ang labingtatlong-taong gulang na protagonista sa Catherine, Called Birdy ni Karen Cushman kung hindi magpakasal kay Lord Murgaw - Shaggy Beard kung tawagin niya ito. Hindi ito ang tipo ng lalaki na gugustuhin ni Catherine at taliwas sa mga katangiang hinahanap nito: bata, mabango at malinis, nag-aaral at di Shaggy Beard. Bagamat labag sa kanyang kalooban, tradisyon ng lumang Inglatera o Medieval England na ang mga ama ang siyang naghahanap ng mapapangasawa para sa kanilang mga anak na babae. Maglakbay man palayo, ilagay ang sarili sa panganib sa kagubatan, tumakas at suwayin ang utos ng kanyang ama, babalik at babalik si Catherine upang sa bandang huli ay hintayin ang paglipas ng mga araw at masilayan ang pag-asa – isang napakagandang umaga sa piling ng mamahaling asawa.
Ang The View from Saturday ni E.L. Konigsburg ay lalong higit na kahiya-hiya kay Julian dahil sa kanyang nalalaman. Sapagkat naikintal sa kanyang isipan ng isang mahikero ang isang sikreto na lihim magpakailanman, wala siyang nagawa upang maiwasan ang kaguluhang naganap sa oditoryum sangkot ang dalawang aso – Ginger at Arnold - sa isang presentasyon ng Annie. Nagmistulang piping saksi si Julian – miyembro ng grupong The Souls na kinabibilangan din ni Ethan, Nadia at Noah. Ang paglabas ni Gng. Reynolds sa harap ng telon ng tanghalan ay masasabing kariktan ng kuwento, klaymaktik at karapatan ng persona upang ipaalala ang isang aral pang-elementarya na inaasahan sa lahat, bata man o matanda. Inilahad ni Gng. Reynolds ang kanyang saloobin patungkol sa pangyayari: “Part of the theater experience is learning to be a good audience. You have not been a good audience. You have been a very bad one. I am sorry that you have not learned at home how to act in public. I am ashamed for you because I know you are not ashamed for yourselves…”
Walang nakaaalam kung bakit nagustuhan ng emisaryo ng hari na si Kim ang bibinga na dala ni Tree-ear ng A Single Shard ni Linda Sue Park. Tanging wika lamang nito habang hawak ang kapirasong putol ay wikain ang kaningningan at liwanag nito na maihahambing sa tubig. Ayon sa kanya, ito ay madalang o pambihira at ang kalupkupan ay katangi-tangi at di pangkaraniwan. Kagulat-gulat ito sa kawal at maging kay Tree-ear na bagaman dama ang hapdi, sakit at pamamaga ng katawan sa pagkabugbog niya sa kamay ng dalawang magnanakaw paakyat ng Rock of the Falling Waters. Tagumpay itong matatawag para kay Min, Crane-man, sa sarili at sa buong nayong kanyang kinabibilangan.
Isang kakatwang pangyayari sa buhay ng isang negrong bata ang hango mula sa Bud, Not Buddy ni Christopher Paul Curtis. Isang ulila ang sampung-taong bata na si Bud at ang kanyang nais lamang ay tahakin at makarating sa Grand Rapids upang subukang hanapin ang kanyang sikat na ama – Herman E. Calloway. Nakakaaliw ang mga tagpo lalo na ng makaharap ni Bud-not-Buddy si Mr. Lewis na sa sapantaha ng bata ay isang bampira. Ang payak na pagkukuwento ng Kabanata 10 ay maaaring isang paraan upang labanan ang kalumbayang dala ng Great Depression sa Amerika noong 1936 sa pamamagitan ng literatura sangkap ang mga bata.
Kinakailangang maging matalas sa pag-iisip o clever si Eldora ng Letters from the Corrugated Castle ni Joan W. Blos sa pag-aaruga kay Lucia, tulad niya sa nakaraan, batang nakakaramdam ng pagkaabandona ng kanyang ina – pagkabalikuko ng mga buhay. Nagawa niya ito ng mahusay at ikinukuwento ito ni Eldora sa kanyang pinsan na si Sallie sa pagsusulatan. Ikatutuwa at kakaiba ang mararamdaman ng mga mambabasa sa Eldora’s Story na isinalaysay mismo ng pangunahing tauhan. Mainam na ulit-uliting basahin bago ilagak ang atensiyon sa pangalawang sulat kay Sallie at ihanda ang sarili bilang saksi sa unti-unting paghilom ng sugat ng isang munting bata pagkatapos ng sampung taon.
Mabigat basahin ang mga kabanata 25 at 26 ng Code Talker: A Novel About the Navajo Marines of World War II ni Joseph Bruchac at di mailalarawan sa kasimplehan ng mga salita ang mga hirap na dinanas ng hukbong pangdagat dulot ng pandaigdigang digmaan lalo na kung mga bata ang mga tagapakinig. Maihahalintulad ito sa ilang bahagi ng nobela ni Mitch Albom ang The Five People You Meet in Heaven na kung saan inilahad dito sa tulong ng pangunahing persona na si Eddie ang dehumanization ng mga tauhan. Ayon sa mga Navajo: War injures the spirit at pinatunayan ito ng dalawang nobelang nabanggit. Sa isang banda, naging isang karangalan para kay Ned at sa iba pang kasama sa grupo na ang wikang Navajo ng kanilang tribo ang nagsilbing bibig at salita upang maisakatuparan, maisalba at magwagi ang hukbong sumalakay laban sa mga hapones sa Iwo Jima, paakyat ng Suribachi.
Wala namang pagpipilian ang labingtatlong-taong gulang na protagonista sa Catherine, Called Birdy ni Karen Cushman kung hindi magpakasal kay Lord Murgaw - Shaggy Beard kung tawagin niya ito. Hindi ito ang tipo ng lalaki na gugustuhin ni Catherine at taliwas sa mga katangiang hinahanap nito: bata, mabango at malinis, nag-aaral at di Shaggy Beard. Bagamat labag sa kanyang kalooban, tradisyon ng lumang Inglatera o Medieval England na ang mga ama ang siyang naghahanap ng mapapangasawa para sa kanilang mga anak na babae. Maglakbay man palayo, ilagay ang sarili sa panganib sa kagubatan, tumakas at suwayin ang utos ng kanyang ama, babalik at babalik si Catherine upang sa bandang huli ay hintayin ang paglipas ng mga araw at masilayan ang pag-asa – isang napakagandang umaga sa piling ng mamahaling asawa.
Ang The View from Saturday ni E.L. Konigsburg ay lalong higit na kahiya-hiya kay Julian dahil sa kanyang nalalaman. Sapagkat naikintal sa kanyang isipan ng isang mahikero ang isang sikreto na lihim magpakailanman, wala siyang nagawa upang maiwasan ang kaguluhang naganap sa oditoryum sangkot ang dalawang aso – Ginger at Arnold - sa isang presentasyon ng Annie. Nagmistulang piping saksi si Julian – miyembro ng grupong The Souls na kinabibilangan din ni Ethan, Nadia at Noah. Ang paglabas ni Gng. Reynolds sa harap ng telon ng tanghalan ay masasabing kariktan ng kuwento, klaymaktik at karapatan ng persona upang ipaalala ang isang aral pang-elementarya na inaasahan sa lahat, bata man o matanda. Inilahad ni Gng. Reynolds ang kanyang saloobin patungkol sa pangyayari: “Part of the theater experience is learning to be a good audience. You have not been a good audience. You have been a very bad one. I am sorry that you have not learned at home how to act in public. I am ashamed for you because I know you are not ashamed for yourselves…”
Walang nakaaalam kung bakit nagustuhan ng emisaryo ng hari na si Kim ang bibinga na dala ni Tree-ear ng A Single Shard ni Linda Sue Park. Tanging wika lamang nito habang hawak ang kapirasong putol ay wikain ang kaningningan at liwanag nito na maihahambing sa tubig. Ayon sa kanya, ito ay madalang o pambihira at ang kalupkupan ay katangi-tangi at di pangkaraniwan. Kagulat-gulat ito sa kawal at maging kay Tree-ear na bagaman dama ang hapdi, sakit at pamamaga ng katawan sa pagkabugbog niya sa kamay ng dalawang magnanakaw paakyat ng Rock of the Falling Waters. Tagumpay itong matatawag para kay Min, Crane-man, sa sarili at sa buong nayong kanyang kinabibilangan.
Wednesday, March 11, 2009
Ikawalong Bahagi ng Ikalawang Serye (II: 8, 2009 Agosto)
Basahin ang Growing in Courage: Stories for Young Readers ni Pamela Pollack, libreng babasahin na pinamamahagi ng Thomas Jefferson Information Center (TJIC) ng United States Embassy sa Roxas Boulevard, Maynila sa pangunguna ng kanilang Direktora na si Bb. Reyza Alenzuela.
Nakasentro kila Jolly, Jilly at Jeremy ang kuwento ng Make Lemonade (tatlong kabanata lang ang nakasama) ni Virginia Euwer Wolff. Sa kuwentong ito, mararamdaman ang instinkt at pagpupunyagi ng isang labingpitong gulang na ina (Jolly) na maibalik ang buhay ng kanyang sanggol (Jilly) habang saksi ang isa pang anak (Jeremy) na wala pang tatlong taong gulang. Halimbawa, kagimbal-gimbal sa isang ama tulad ng manunulat ang ilang segundong pangingitim ng kanyang anak na si Bituin na tila dala’y kaandapan o higit pa dito sa buong kabahayan. Nagsimula ito sa matinding pagkaipit ng bata na lubhang nagpaiyak at nagpawala ng boses sa kanya hanggang ibagsak ang ulo upang panlawan ng ulirat at ipagkatuliro ng mga magulang. Katulad ng kanyang ina, si Jeremy ay isa ring bayani bagamat matagal-tagal pa upang ito’y kanyang maiintindihan. Mauunawaan sa kuwento ang kainaman ng kaalaman sa tamang pagbibigay ng CPR o cardiopulmonary resuscitation.
Napakabata pa ni Nhamo upang sapitin ang dusa ng pag-iisa sa isang isla at makipagtuos ng pisikal sa isang hayop o gorilya, bilang halimbawa. Lubha itong kasindak-sindak sa imahinasyon ninuman. Mababasa ito sa dalawang kabanata lamang ng A Girl Named Disaster ni Nancy Farmer. Tanging di-tunay o isang pekeng larawan ng kanyang ina na lamang ang pinahahalagahan ni Nhamo. Ito ay naging abo bandang huli na siyang dahilan upang ikabagsak ng kanyang katawan at ikalupaypay ng kanyang pagpupunyagi. Kahiwagahan ang nagpanumbalik sa kanyang diwa, nagbigay lakas upang harapin ang bawat araw at matuklasang wala na ang panganib.
Malalim at may pinaghuhugutan sa nakaraan ang manunulat na si Graham Salisbury sa kanyang Under the Blood-Red Sun. Gusto ko lang naman malaman kung buhay pa si Papa… Kailangan ko lang malaman, Mama. Pinapangako ko, di ko na uulitin. Pinuntahan ni Tomi, isang Jap frogman, ang Sand Island upang tangkaing iligtas ang kanyang ama mula sa pagkakulong at posibleng kamatayan nito. Sa mura niyang katawan at angking kalakasang natural sa pagpupunyagi, nalangoy niya ang dagat ng palihim upang di mapansin ng mga guwardiya ang kanyang pagpasok dito. Tutol ang kanyang grandpa sapagkat ayon dito siya ay maaring mabaril at mamatay ng walang kalaban-laban. Mula sa kanyang lolo: They will shoot you! Ito ang madalas niyang maulinigan mula sa kanyang sarili sa bawat segundo ng kanyang pagtatangka sa maruming likido ng pakikipagsapalaran. Nakita ni Tomi ang kanyang ama at inuulat ng kuwento na sa banding huli ang kanyang ama ay inaresto, nabaril at wala ng buhay.
Kinakailangan pang makulong upang matagpuan ni Jack Santos ang sarili sa kanyang sulating Hole in My Life. Sa kulungan niya natuklasan ang kagalingan at kayamanan mayroon siya sa pagsusulat habang kitang-kita ang pagpupunyagi naman ni Shabanu na mailigtas ang mag-inang kamelyo mula sa mga mandaragit at buwitre ng disyerto sa Shabanu, Daughter of the Wind ni Suzanne Fisher Staples. Katumbas ng mga kamelyo ay kinabukasang hatid sa kanyang sarili at kapatid na si Phulan samantalang sa gitna ng mga pahina ng librong sinulat ni Dostoyevsky, The Brothers Karamazov (may kulay bughaw na tatak ng kulungan), ay naghihintay ang dalawang posibilidad: mabalam ang ninanais ni Jack o magtagumpay at tuluyan ng makapagtapos sa labas ng dilaw na piitan.
Nakasentro kila Jolly, Jilly at Jeremy ang kuwento ng Make Lemonade (tatlong kabanata lang ang nakasama) ni Virginia Euwer Wolff. Sa kuwentong ito, mararamdaman ang instinkt at pagpupunyagi ng isang labingpitong gulang na ina (Jolly) na maibalik ang buhay ng kanyang sanggol (Jilly) habang saksi ang isa pang anak (Jeremy) na wala pang tatlong taong gulang. Halimbawa, kagimbal-gimbal sa isang ama tulad ng manunulat ang ilang segundong pangingitim ng kanyang anak na si Bituin na tila dala’y kaandapan o higit pa dito sa buong kabahayan. Nagsimula ito sa matinding pagkaipit ng bata na lubhang nagpaiyak at nagpawala ng boses sa kanya hanggang ibagsak ang ulo upang panlawan ng ulirat at ipagkatuliro ng mga magulang. Katulad ng kanyang ina, si Jeremy ay isa ring bayani bagamat matagal-tagal pa upang ito’y kanyang maiintindihan. Mauunawaan sa kuwento ang kainaman ng kaalaman sa tamang pagbibigay ng CPR o cardiopulmonary resuscitation.
Napakabata pa ni Nhamo upang sapitin ang dusa ng pag-iisa sa isang isla at makipagtuos ng pisikal sa isang hayop o gorilya, bilang halimbawa. Lubha itong kasindak-sindak sa imahinasyon ninuman. Mababasa ito sa dalawang kabanata lamang ng A Girl Named Disaster ni Nancy Farmer. Tanging di-tunay o isang pekeng larawan ng kanyang ina na lamang ang pinahahalagahan ni Nhamo. Ito ay naging abo bandang huli na siyang dahilan upang ikabagsak ng kanyang katawan at ikalupaypay ng kanyang pagpupunyagi. Kahiwagahan ang nagpanumbalik sa kanyang diwa, nagbigay lakas upang harapin ang bawat araw at matuklasang wala na ang panganib.
Malalim at may pinaghuhugutan sa nakaraan ang manunulat na si Graham Salisbury sa kanyang Under the Blood-Red Sun. Gusto ko lang naman malaman kung buhay pa si Papa… Kailangan ko lang malaman, Mama. Pinapangako ko, di ko na uulitin. Pinuntahan ni Tomi, isang Jap frogman, ang Sand Island upang tangkaing iligtas ang kanyang ama mula sa pagkakulong at posibleng kamatayan nito. Sa mura niyang katawan at angking kalakasang natural sa pagpupunyagi, nalangoy niya ang dagat ng palihim upang di mapansin ng mga guwardiya ang kanyang pagpasok dito. Tutol ang kanyang grandpa sapagkat ayon dito siya ay maaring mabaril at mamatay ng walang kalaban-laban. Mula sa kanyang lolo: They will shoot you! Ito ang madalas niyang maulinigan mula sa kanyang sarili sa bawat segundo ng kanyang pagtatangka sa maruming likido ng pakikipagsapalaran. Nakita ni Tomi ang kanyang ama at inuulat ng kuwento na sa banding huli ang kanyang ama ay inaresto, nabaril at wala ng buhay.
Kinakailangan pang makulong upang matagpuan ni Jack Santos ang sarili sa kanyang sulating Hole in My Life. Sa kulungan niya natuklasan ang kagalingan at kayamanan mayroon siya sa pagsusulat habang kitang-kita ang pagpupunyagi naman ni Shabanu na mailigtas ang mag-inang kamelyo mula sa mga mandaragit at buwitre ng disyerto sa Shabanu, Daughter of the Wind ni Suzanne Fisher Staples. Katumbas ng mga kamelyo ay kinabukasang hatid sa kanyang sarili at kapatid na si Phulan samantalang sa gitna ng mga pahina ng librong sinulat ni Dostoyevsky, The Brothers Karamazov (may kulay bughaw na tatak ng kulungan), ay naghihintay ang dalawang posibilidad: mabalam ang ninanais ni Jack o magtagumpay at tuluyan ng makapagtapos sa labas ng dilaw na piitan.
Subscribe to:
Posts (Atom)
